معرفی کیت رنگ آمیزی زیل نلسون
Acid-Fast Stain Ziehl-Neelsen Staining technique
مایکوباکتریوم‌ها باکتری‌های هوادوست و باسیلی شکل هستند که به‌راحتی رنگ نمی‌گیرند اما زمانیکه رنگ گرفتند در برابر از دست دادن رنگ خود به‌وسیله اسید یا الکل مقاومت میکنند، بنابراین باسیل‌های مقاوم به اسید یا اسیدفست نامیده می‌شوند. روش رنگ‌آمیزی زیل نلسون تکنیکی است که جهت رنگ آمیزی گونه‌های مایکوباکتریوم از جمله مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، مایکوباکتریوم اولسرانس و مایکوباکتریوم لپره استفاده می‌شود.
روش رنگ آمیزی زیل نلسون یک روش رنگ آمیزی افتراقی است که ابتدا توسط شخصی به نام Ziehl ساخته شد و بعدا توسط فردی به نام Neelsen اصلاح گردید. از این رو این تکنیک را با نام زیل نلسون می‌شناسند.
مایکوباکتریوم، اکتینومایسس (Actinomycetes)، نوکاردیا (Norcadia)، ایزوسپورا (Isospora)، کریپتوسپوریدیوم (Cryptosporidium) و برخی قارچ‌ها دارای دیواره سلولی ضخیمی هستند که از کمپلکس‌های لیپوئیدی به نام اسید مایکولیک تشکیل شده‌اند. اسید مایکولیک باعث می‌شود تا دیواره سلولی، مومی، آبگریز و نفوذ ناپذیر شود. به همین دلیل رنگ آمیزی اسید مایکولیک دشوار است.
ارگانیسم های مایکوباکتریوم و نوکاردیا به دلیل داشتن مقدار زیادی لیپید و اسید مایکولیک در دیواره خود با رنگ آمیزی گرم به سختی به صورت گرم + ظاهر شده و یا رنگ نمی‌گیرند . از آنجا که مایکوباکتریوم با قرار گیری در معرض محلول های اسیدی رنگ را درون خود حفظ میکنند، آن را در دسته باکتری های اسید فست قرار میدهند. از این باکتری‌ها مایکوباکتریوم توبرکلوزیس (عامل سل) و مایکوباکتریوم لپره (عامل جذام) از همه معروف تر هستند. این باکتری ها توسط رنگ آمیزی گرم رنگ نمی‌گیرند.
در تکنیک رنگ‌آمیزی زیل نلسون از فوشین بازی (basic fuchsin) و فنول (phenol) برای رنگ‌آمیزی دیواره سلولی گونه‌های مایکوباکتریوم استفاده می‌شود. همانطور که گفته شد مایكوباكتریوم به راحتی رنگ نمی‌گیرد. بنابراین استفاده از گرما همراه با كربول فوشین و فنول باعث نفوذ رنگ به دیواره سلول باكتری خواهد شد. کربول فوشین که خاصیت بازی دارد به اجزای منفی باکتری‌ها متصل می‌شود که شامل اسید مایکولیک و دیواره سلول لیپیدی است.
از کاربردهای روش رنگ‌آمیزی زیل نلسون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شناسایی و تشخیص گونه‌های مایکوباکتریوم از جمله مایکوباکتریوم توبرکلوزیس و مایکوباکتریوم لپرا
- افتراق باسیل‌های اسید فست و غیر اسید فست
- شناسایی برخی از گونه های قارچ مانند کریپتوسپوریدیوم
روش زیل نلسون داغ: در این روش رنگ فنول-کربول فوشین گرم می‌شود تا رنگ بتواند به دیواره سلول مایکوباکتریوم مومی نفوذ کند.
۲. روش سرد: در این تکنیک که به رنگ‌آمیزی کانیون (Kinyoun Method) نیز معروف است، رنگ گرم نمی‌شود بلکه با افزایش غلظت فوشین و فنول بازی و استفاده از یك ماده شیمیایی، نفوذ رنگ به دیواره سلولی حاصل خواهد شد.
برای آماده‌سازی لام نیز ممکن است اسمیر به دو صورت تهیه شود:
۱. اسمیر مستقیم (Direct Smear): اسمیر قبل از پردازش مستقیماً از نمونه بیمار تهیه می‌شود.
۲. اسمیر غیرمستقیم (Indirect Smear): اسمیر از یک نمونه‌ی پردازش شده پس از سانتریفیوژ کردن تهیه شده است.
تصویر: مایکوباکتریوم سل رنگ شده با زیل نلسون
این کیت در میکروبیولوژی برای رنگ‌آمیزی باکتری‌های اسیدفست استفاده می‌شود.
نام محصول | تعداد | حجم |
معرف شماره ۱: متیلن بلو | 1 | 100CC |
معرف شماره ۲ : اسید الکل | 1 | 100CC |
معرف شماره ۳ : کربول فوشین | 1 | 100CC |
از بلعیدن و تماس مستقیم محلول‌ها با دهان، دست و چشم‌ها خودداری شود و در صورت تماس بلافاصله با آب فراوان شستشو داده شود. بطور کلی، کلیه موارد ایمنی معمول در آزمایشگاه در هنگام کار با محلول ها رعایت گردد.
تمامی محلول‌ها آماده به مصرف می‌باشند.
روش انجام آزمایش:
- یک اسلاید تمیز و بدون چربی بردارید.
- یک گستره میکروبی تهیه کنید پس از خشک شدن گستره میکروبی در معرض هوا به کمک حرارت آن را تثبیت کنید.
- سطح نمونه را با کاربول فوشین بپوشانید.
- لام پوشیده از رنگ را به مدت 5 دقیقه به کمک چراغ الکلی به آرامی حرارت دهید به صورتی که رنگ به جوش نیاید و خشک نشود.
- نمونه را با آب بشوئید.
- نمونه را با اسید الکل به مدت یک دقیقه بی رنگ کنید.
- نمونه را با آب بشویید.
- نمونه را با متیلن بلو به مدت 30 ثانیه رنگ کنید.
- نمونه را با آب شسته و سپس خشک نمایید.
نتایج:
- باکتری‌های اسید فست: صورتی
- باکتری‌های غیر اسیدفست: آبی
